Δημοσιεύσεις στα Ελληνικά

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 729 | Σεπτέμβριος 2012

Η θεσμική προσέγγιση του Veblen προς τη θεωρία της γαιοπροσόδου

Ως κληρονόμοι της κλασικής πολιτικής οικονομίας και της γερμανικής ιστορικής σχολής, οι αμερικανοί θεσμιστές διατήρησαν τη θεωρία της γαιοπροσόδου και την ιδέα του μη δεδουλευμένου εισοδήματος. Ο Thorstain Veblen, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο εκπρόσωπο της θεσμικής προσέγγισης, έδωσε έμφαση στη δυναμική των τραπεζών σχετικά με τη χρηματοδότηση των κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων στην αγορά ακινήτων και στους ελιγμούς της Γουόλ Στριτ με στόχο την οργάνωση μονοπωλίων και των τραστ. Ωστόσο, παρά τη δημοτικότητα του έργου του στο αναγνωστικό κοινό, η συνεισφορά του έχει απομονωθεί από το ακαδημαϊκό κατεστημένο, και ο Veblen δεν κατάφερε να αφήσει πίσω του κάποια «σχολή».

Ο Veblen κατηγόρησε τους ακαδημαϊκούς οικονομολόγους για «εκπαιδευμένη ανικανότητα» ως αποτέλεσμα της μετατροπής τους σε υπηρέτες των συμφερόντων των ραντιέρηδων. Οι Σχολές Διοίκησης Επιχειρήσεων εμφάνιζαν μια μη ρεαλιστική εικόνα της οικονομίας, όπου όλα ήταν ρόδινα, διδάσκοντας χρηματοοικονομικές τεχνικές αλλά χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη για μεταρρύθμιση των πρακτικών και των θεσμών της οικονομίας.

Το όραμα του Veblen, με την υπογράμμιση των τρόπων με τους οποίους ο χρηματοοικονομικός τομέας είχε μετατρέψει σε όμηρό του την τεχνολογική δυνατότητα της οικονομίας, ήταν εξίσου υλιστικό και πολιτιστικά ευρύ όσο αυτό των μαρξιστών, και ενάντια της διατήρησης του στάτους κβο. Η τεχνολογική καινοτομία μείωνε το κόστος, αλλά έδινε ώθηση στη δημιουργία μονοπωλίων καθώς οι άνθρωποι του χρηματοοικονομικού, του ασφαλιστικού και του κτηματομεσιτικού τομέα ένωσαν τις δυνάμεις τους προκειμένου να δημιουργήσουν ένα σύμφωνο χρηματοοικονομικής συμβίωσης κατοχυρωμένο από πολιτικές συναλλαγές. Οι καρποί της αύξησης της παραγωγικότητας χρησιμοποιούνταν για να χρηματοδοτήσουν τις δραστηριότητες των βαρόνων ληστών που δεν είχαν κάτι καλύτερο να κάνουν με τον πλούτο που συσσώρευαν από το να μετατρέπουν την αξία των μεγάλων έργων τέχνης σε τρόπαια ατομικής ιδιοκτησίας και να αναδεικνύονται σε μια αργόσχολη τάξη με τη χρηματοδότηση σχολών διοίκησης επιχειρήσεων και πανεπιστημίων προκειμένου να αυτοβραβεύονται και για να καλύπτουν τη ληστρική τους συμπεριφορά.

Γρήγοροι Σύνδεσμοι